| Projecten voor het basisonderwijs en het hoger onderwijs
'Alle tranen zijn zout' 'Alle tranen zijn zout', zomaar een uitspraak van Janusz Korczak. Wie bepaalt eigenlijk hoe belangrijk de tranen van een kind zijn? Welke tranen tellen mee? Zijn alle tranen zout? Of zijn er ook zoete tranen? Zijn er rijke tranen? Bruine tranen? West-Europese tranen? Flauwekul natuurlijk! Alle tranen zijn zout! Dit project is gemaakt voor leerkrachten en leerlingen samen. Om met elkaar in gesprek te komen over het leven met elkaar. Beiden kunnen erdoor veranderen; tenminste als ze dat willen. Waarom zouden grote mensen of zeer belangrijke kinderen niet ook iets nieuws kunnen leren? In dit project gaat het over mensen. Zijn kinderen wel mensen, of zijn ze nog niet af? Hebben kinderen rechten of moeten ze alles slikken? Het project richt zich op de gelijkwaardigheid van mensen. Ook op de gelijkwaardigheid van kinderen onderling. Leidraad in dit alles is het levensverhaal van de Pools-Joodse kinderarts, schrijver en pedagoog Janusz Korczak. Hij had in Warschau een weeshuis in de periode 1912-1942. Zijn weeshuis werd ook wel 'de republiek der kinderen' genoemd, omdat de kinderen zelf belangrijk waren. Zij mochten meebepalen hoe alles in het weeshuis geregeld werd. De volwassene was niet de baas. De volwassene had hooguit meer zorg en meer verantwoording. Zo'n dertig jaar lang is dit weeshuis een plek geweest waar de rechten van kinderen serieus werden genomen. Het werd voor velen een thuis. Abrupt is dit leven verstoord. In de Tweede Wereldoorlog werd Janusz Korczak met zijn weeskinderen door de Duitsers weggevoerd naar Treblinka waar ze vergast werden. Een pedagoog, die ieder mensenkind hoogacht, werd omgebracht door racistisch denkende mensen. Hiermee staan we met Janusz Korczak oog in oog met discriminatie, vooroordeel en rassenhaat. In zijn geschiedenis ligt een les voor de toekomst. Onze multi-etnische samenleving kan alleen maar bestaan bij de gratie van de uitspraak van onze koningin: '... dat in de gelijkwaardigheid van de mensen de grondslag ligt voor een verdraagzame samenleving'. We kunnen onze opvoeding hierop richten. Het project 'Alle tranen zijn zout' heeft zo'n opvoeding op het oog. Het project is ontwikkeld voor de leerlingen uit de groepen 6, 7 en 8 van de basisschool. Voor de leerlingen in de eerste fase van het voortgezet onderwijs is het project zeker ook nog geschikt. In de projectopzet wordt voor leerkrachten beschreven hoe ze met hun groep kunnen werken met dit materiaal. Voor de leerlingen is een leerlingenboekje samengesteld, waarin veel teksten van Janusz Korczak zijn opgenomen. Zowel voor de leerlingen als voor de leerkrachten zijn de teksten geschikt. Bij de Janusz Korczak Stichting zijn een boekenkoffer en een reizende tentoonstelling te leen (zie de betreffende webpagina). Een foto-knipselvel is aanwezig om door de leerlingen te worden gebruikt bij een mogelijk werkstuk. Verschillende video's zijn bij bovengenoemde stichting te leen of te koop, zoals de video 'Grote mensen zijn niks beter'. Voor schoolbegeleiders en PABO-docenten is er een lesmodule beschikbaar, zodat (aankomend) leerkrachten voor het werken met het materiaal geschoold kunnen worden. Als laatste noemen we een affiche, die het geheel kan opluisteren.
Janusz Korczak: Leestukken bij een project We hebben bij dit project voor het hoger onderwijs geen doelstellingen geformuleerd. Het project kan namelijk gebruikt worden in diverse soorten opleidingen (pedagogische en sociale academies, leraren-opleidingen, opleidingen voor jeugdhulpverlening, enz.) en ook nog eens met verschillende oogmerken. Daarom leek het ons voor de hand liggen dat de 'gebruikers' zelf voor hun project de doelen omschrijven. Het lijkt ons verstandig om vooraf of tijdens het studentenproject over Korczak belangrijke gedeelten uit zijn werk te lezen. Bovendien zijn er goede boeken en artikelen over Janusz Korczak geschreven; hieruit hebben we gedeelten voor de 'project-reader' gekozen. De leesstukken bestaan uit drie gedeelten: Een Algemeen deel, een Bijzonder deel en een Slot deel :
Opmerking In het bijzondere deel worden de meeste tekstgedeelten vergezeld van een soort introductie. Soms heeft dat het karakter van een uitnodiging tot vragen stellen; een andere keer leidt het tot een opdracht, soms is het niet meer dan een plaatsbepaling in Korczaks leven en werk. We hopen dat deze leesstukken de startsituaties opleveren voor projectactiviteiten. Tegelijkertijd nodigen we iedereen uit die aan zo'n project over Korczak meedoet om goede teksten van en over Korczak aan deze reader toe te voegen. |
||