Schaduw over de muur

door Crista Laird

Een boekbespreking

In dit jeugdboek lezen we hoe het met het weeshuis van Janusz Korczak gaat in een heel moeilijke periode: De Tweede Wereldoorlog. Deze oorlog begint als de Duitsers Polen binnenvallen.

Voor Polen zijn het vreselijke jaren die nu volgen. Het land wordt ingelijfd bij het grote Duitse Rijk. Voor de joodse inwoners van Polen, waar Janusz Korczak en zijn kinderen ook toe behoren, is het helemaal een duistere periode die aanbreekt. Later wordt deze periode wel de 'Sjoa' genoemd. Dit betekent 'vernietiging'; het grootste gedeelte van de joden in Polen, maar ook in de andere landen van Europa, wordt opgepakt en omgebracht in kampen, die speciaal daarvoor gebouwd zijn.

Voordat dit alles gebeurt, worden in vele steden van Europa, de joodse inwoners bij elkaar gebracht. Ze moeten in speciale wijken gaan wonen. Dit gebeurt ook met het weeshuis van Janusz Korczak, het moet verhuizen naar een kleiner gebouw in deze speciale wijk, die wel ghetto genoemd wordt. Het is geen gemakkelijke tijd in het ghetto. Het is er overvol; er wonen eigenlijk veel mensen in een te klein gedeelte van de stad. Soms moeten er wel 12 mensen in een kamer slapen. Ook het weeshuis krijgt een klein gebouw. En in het ghetto is geen park, geen veldje om te spelen. De kinderen mogen van dokter Korczak niet zo vaak naar buiten, omdat daar veel besmettelijke ziekten heersen. Een van de ergste ziekten is tyfus; als je dat krijgt moet je naar het ziekenhuis. Omdat je heel makkelijk een ander kunt besmetten, moet je in afzondering. Veel kinderen in het ghetto sterven aan deze ziekte.

Janusz Korczak wil zoveel mogelijk voorkomen dat zijn kinderen ziek worden. En ook wil hij dat ze elke dag toch nog plezier met elkaar kunnen maken. Zo vraagt hij plantenzaadjes aan de vrienden buiten het ghetto, die de kinderen in potten kunnen zaaien. Zo leven ze om voor planten te zorgen.

Iedere dag is het weer een grote zorg om voldoende eten te vinden voor alle kinderen.

Daarom zijn er kinderen en volwassenen die proberen eten het ghetto binnen te smokkelen. Dit is niet zonder gevaar. Wanneer de Duitsers je betrappen, is het niet mis. Je kunt in hun gevangenis gezet worden, of afgeranseld worden.

Velen weten diep in hun hart al dat het misschien wel met niemand goed of gaat lopen. Ook Janusz Korczak voorziet dat de Duitsers niet veel goeds met hen van plan zijn en dat het voor de inwoners van het ghetto het einde zal betekenen. Dus ook voor zijn kinderen die bij hem horen dreigt de dood. Misschien dat hij Daarom juist een toneelstuk met hen instudeert. Het gaat over een jongen die heel erg ziek is en van de dokter in bed moet blijven. De jongen die diep in zijn hart weet dat hij zal sterven, wil de tijd die hij nog te leven heeft alles doen waar hij zin in heeft. Hij wil leven en plezier maken.

In het boek `De schaduw van de muur' kun je hierover lezen. Alles wat erin staat is waar gebeurd; de mevrouw die het schreef heeft veel onderzoek gedaan om alles precies te weten te komen. De namen van de kinderen zijn wel verzonnen.