De pedagogiek van Korczak
Geen theorie, maar idealen!
“Leer eerst jezelf kennen, voordat je kinderen wilt leren kennen. Kijk eerst wat je zelf kunt, voordat je begint de rechten en plichten van kinderen af te bakenen. Je bent zelf het kind onder al die kinderen dat je vóór alles moet leren kennen, opvoeden en opleiden. Het is een van de meest kwalijke fouten te denken dat pedagogie een wetenschap is die het kind betreft en niet de mens”
” De opvoeder heeft niet de plicht de verantwoording voor een verre toekomst op zich te nemen, maar hij is wel volledig verantwoordelijk voor de huidige dag”
“De volgende dag, tijdens het gesprek in het bos, heb ik voor het eerst niet tegen de kinderen, maar mèt de kinderen gesproken: ik praatte niet over hoe ik wilde dat zij zouden zijn, maar over hoe zij willen en kunnen zijn”
“Laten we ervan uitgaan dat we van een krachtige jonge eik een poëtische berk willen maken of van een fragiele berk een robuuste eik. We beginnen te snoeien, te zagen, te breken, te verbuigen – totdat de boom afsterft. Nee… zo’n belachelijke vergissing zouden we bij een boom nooit maken, maar wel bij een kind”
“Aan de basis van het pedagogisch handelen, ligt het zien met je hart”
( Janusz Korczak)
Laten we voorop stellen dat Korczak nooit een systematische pedagogiek heeft geformuleerd. Hij heeft zijn gedachten over kinderen vooral tot uiting gebracht in sterk beeldende beschrijvingen van wat er tussen volwassenen en kinderen gebeurt. Zo bevat zijn boek “Hoe houd je van een kind?” veel pedagogische ideeën, die gebaseerd zijn op de talloze ervaringen die Korczak als arts had opgedaan tijdens de vele bezoeken aan gezinnen. Het boek appelleert aan onze eigen waarneming, intuïtie en fantasie. Beter dan via de wetenschap kunnen wij langs deze weg het onbekende kind op het spoor komen, en ontdekken dat het “een perkament” is, dicht beschreven met hele kleine hiërogliefen, die je slechts gedeeltelijk kunt ontcijferen”.
De praktijk en de daarop gebaseerde gevoelens en niet de kennis van theoretische stelsels bepaalden Korczaks omgang met het kind: “vaak schuif ik een theorie terzijde, zelden mijzelf”. Als er één punt uit zijn denken over opvoeding naar voren gehaald moet worden is dat wel het idee van “respect” voor het kind.
Een uitgebreide toelichting op zijn pedagogiek: 3.-Pedagogische-ideeën
Tevens een referaat van Natalia Brożyna over Het kindbeeld van Janusz Korczak
Enkele boeken waarin zijn pedagogische ideeën op een prachtige manier tot uiting komen:
- Korczak J. (2007), Het recht van het kind op respect, (vertaling en bewerking R. Görtzen) Amsterdam: Uitgeverij SWP
- Korczak J. (2010), Hoe houd je van een kind, (vertaling en bewerking R. Görtzen), Amsterdam: Uitgeverij SWP
- Korczak J. (2012), De republiek der kinderen, (vertaling en bewerking R. Görtzen), Amsterdam: Uitgeverij SWP